مشاهده کن

موزه ای که بوی تاریخ می دهد: موزه ماردین

موزه ماردین که تاریخ باستان شناسی این شهر از عصر پالئولیتیک تا به امروز را با کلکسیونی با بیش از چهل و پنج هزار مورد آشکار می کند، یک نهاد تحصیلی، آموزشی و ارتباطی واقعی است که بیش از هویت موزه ها به عنوان «جایی که آثار تاریخی در آن حفظ و به نمایش گذاشته می شود» است.

در این موزه سرامیک ها، تمغاها و مهرهای استوانه ای، سکه ها، چراغ های موشی، پیکر های کوچک، بطری های اشک، زیور آلات و گلدان هایی از برنز باستانی، برنز وسطی، برنز اخیر، عصر آهن اول، آشوریان، اورارتوها، پارسیان، رومیان، بیزانسی ها، سلجوقیان، آل ارتق و عثمانی به نمایش گذاشته شده است.

قابل توجه ترین قطعات موزه ۳ کوزه طلا، سکه نقره و جواهرات است که در سال 2009 در جریان کارهای حفاری زیربنایی در روستای سورکلی شهرستان کیزیل تپه ماردین کشف شد. گمان می رود این قطعات گنجینه چهل دزد (بغداد) باشد.

این موزه همچنین دارای سالن های نمایشگاه باستان شناسی و قوم نگاری، کتابخانه، سالن های کنفرانس و استراحت می باشد.

نماد ماردین: مسجد جامع ماردین

کتیبه ای که بر روی قاعده چهارگوش تنها مناره مسجد جامع، مهم ترین و قدیمی ترین زیارتگاه ماردین قرار دارد، بیان می کند که در سال 1176 در زمان قطب الدین ایلگازی دوم، ملک دیاربکر ساخته شده است و بر اساس کتیبه ای که در حیاط وجود دارد، در سال 1186 توسط حسام الدین یاولاک ارسلان از آل ارتق ساخته شده است. مسجد جامع که ویژگی های معماری دوره آل ارتق را دارد و با مناره و گنبد بریده بریده اش نماد شهر است بر اساس سوابق با دو مناره بنا شده است اما یک مناره آن تا به امروز سالم نمی ماند. مناره این بنا با بدنه استوانه ای تزئین شده امروزی در قرن ۱۹ میلادی ساخته شده است.

صومعه دیر الزعفران

نام دیر الزعفران از ترکیب گیاه زعفران که در اطراف صومعه پرورش یافته و کلمات دیر که در زبان عربی به معنی صومعه است و کلمه زعفران شکل گرفته است. صومعه دیر الزعفران در قرن پنجم بر روی معبد شمسیون خورشید پرست و مجموعه ای که رومی ها به عنوان قلعه مورد استفاده قرار می دادند ساخته شده است. این صومعه که به مدت ۶۴۰ سال به عنوان مرکز پاتریک نشین مورد استفاده قرار می گرفت، هنوز هم یکی از مراکز مهم مذهبی کلیسای آشوری و محل اقامت متروپولیت ماردین است.

اولین چاپخانه منطقه که توسط پاتریک آن زمان در سال ۱۸۷۶ از انگلستان خریداری شده، به صومعه آورده شد و تا سال ۱۹۶۹ در اینجا کتاب هایی به زبان های سریانی، عربی، عثمانی و ترکی منتشر می شده است. در این صومعه که با گنبدهایش، ستون های قوسی چوبکاری های دستی، سنگ نقش ها در محوطه های داخلی و خارجی نمونه زیبایی از معماری می باشد، موزاييک هایی از آن دوره هنوز هم دیده می شود.

در درون این صومعه که دو حیاط دارد، مار حانانیا (کلیسای گنبدی)، کلیسای مریم باکره و خانه قدیسان و همچنین معبد خورشید وجود دارند.

کلیسای مار بهنام (کیرکلار)

این سازه که در محله شار در مرکز شهر قرار دارد، کلیسایی مستطیل شکل در سمت شرق یک حیاط بلند است که بر اساس دوازده ستون و طاق ضخیم تقسیم شده است و در سال ۵۶۹ توسط قدیسان آشوری به نام مار بهنام و خواهرش سارو ساخته شده است. درهای چوبی ۴۰۰ ساله کلیسا، پرده های چاپی با رنگ ریشه، یک برج ناقوس و یک دیوان با نمونه هایی از کنده کاری های سنگی که همچون توری دوزی کنده شده کاملاً چشمگیر است. در سال ۱۱۷۰ کلیسایی که یادگارهای مقدس چهل شهید به آن آورده شد، امروزه کلیسای متروپولیت ماردین است.

مدرسه زنجیریه

این بنا که در شمال محله مدرسه درست زیر قلعه قرار دارد در سال ۱۳۸۵ توسط ملک نجم الدین عیسی ساخته شده است. از آنجاییکه ملک عیسی که با تیمور و سپاهش می جنگید، مدتی در این مدرسه زندانی بود به « مدرسه سلطان عیسی » نیز مشهور است. در این مدرسه مقبره سلطان عیسی و بسیاری از کتیبه های باستانی قرار گرفته است. از آنجا که این ساختمان در ارتفاع بلند ساخته شده بود، در گذشته به عنوان رصدخانه نیز مورد استفاده قرار می گرفته و قبل از اینکه موزه ماردین به ساختمان کنونی خود نقل مکان کند، در اینجا فعالیت می کرد. عظمت سنگ کاری درب ورودی مدرسه با دو حیاط و دو طبقه و گنبدهای بریده بریده اش ارزش بازدید دارد. همچنین تماشای ماردین از اینجا لذت بخش است.

مدرسه کاسمیه

معروف است که ساخت و ساز مدرسه کاسمیه که هیچ کتیبه ای ندارد، در دوره آل ارتق آغاز شده و بین سال های ۱۴۸۷ تا ۱۵۰۲ توسط سلطان قاسم در دوره آق قویونلوها ادامه یافته است. این مدرسه که بزرگترین ساختمان های ماردین محسوب می شود، با دو طبقه، حیاط باز و جایی که از سنگ برش داده و آجر در کنار هم استفاده شده است، دشت وسیع بین النهرین را در آغوش می گیرد.

این مدرسه که تا به امروز پابرجا مانده است، در زمان خود برای مقاصد چند منظوره مورد استفاده قرار می گرفته است. بر دیوارهای مدرسه، نمادهای متعلق به ستاره شناسی و علم پزشکی دیده می شود. یک حوض بزرگ در حیاط رواق دار این مدرسه وجود دارد. چند متر آنطرف تر از حوض، آب جاری از چشمه از شیاری عبور می کند و به حوض می رسد. این حوض با رویکرد معماری فلسفی برای توضیح زندگی انسان از تولد تا مرگ طراحی شده است. منبع آبی که نماد زایش است، سپس شروع زندگی، محل تجمع، فضای راکد پس از حوض که نماد مرگ است که نشان دهنده پیری و خستگی پس از جوانی دراز و نازک است، و حوض بزرگ تجمع که نماد آخرالزمان است...

معروف است که زمانی درس های ستاره شناسی در شب که نور ستاره ها در این حوض منعکس می شدند آموزش داده می شده است. ارتفاع درب کلاس ها کمی بیشتر از یک متر نگه داشته می شده تا دانش آموز هنگام ورود به حضور معلمش سرش را خم کند و به یاد داشته باشد که نباید از تکریم به او قصور و کوتاهی شود.

بر اساس افسانه ای که ۶۰۰ سال دهان به دهان شده است، سر سلطان قاسم توسط تیمور در این مدرسه قطع شده است. در همین هنگام خواهر قاسم روسری خود را روی زمین انداخت تا خون برادرش روی زمین باقی نماند و با این روسری را که با آن خون را پاک کرده بود پرتاب کرده و خون بر دیوارهای طرف ایوان مسجد سرازیر شده است. تصور بر این است که این قطره های خون هنوز بر روی دیوارهای ایوان یافت می شوند.

دارا، اِفسوس بین النهرین

شهر باستانی دارا که باشکوه ترین سکونتگاه باستانی منطقه بین النهرین است در روستای اوغوز در ۳۰ کیلومتری جنوب شرقی ماردین واقع شده است. می توان آثار شهر باستانی را که با روستای اوغوز در هم تنیده شده، در سراسر روستا مشاهده کرد. حتی بخشی از شهر که با حفاری هایی که از سال ۲۰۰۸ آغاز شد کشف شد، چیزهای بسیاری از دوران باستان به امروزیان می گوید. از آنجاییکه دارای یک شهر مردگان بزرگ می باشد که سه دین مختلف آشوری ها، زرتشتیان و در آن تلاقی نموده اند، به طور ویژه شهری است که بایستی دیده شود: دارا.

به ابتکار امپراتور آناستاسیوس (۴۹۱-۵۱۸ پس از مسیح)، این شهر برای اولین بار در سال ۵۰۶ به عنوان یک شهر پادگانی برای مقاصد نظامی تأسیس شد. همچنین پیوند مهمی در زنجیره دفاعی بوده است که مسئولیت حفاظت از مرز شرقی امپراتوری روم شرقی در برابر ساسانیان را بر عهده داشته است. به نظر می رسد این شهر علاوه بر هدف نظامی خود، به عنوان یک شهرک غیرنظامی نیز برنامه ریزی شده است. شهری است که نیازهای اساسی زندگی شهری را با دیوارهای شهری قوی خود، تنظیم ورود و خروج جریان آب روان که رگ حیاتی اسکان است، پل ها، سیل بند، کلیسا، تالار غسل تعمید، مقبره های صخره ای، معدن ها و خانه های غاری برآورده می کند. حضور درخشان این شهر تا اوایل قرون وسطی ادامه یافته اما پس از آن به آرامی محو شده است.

اگر قبلاً به افسوس سفر کرده باشید، باید شهر باستانی دارا را نیز ببینید که تاریخ بین النهرین را روشن می کند.

موزه شهر: میدیات

میدیات که در ۶۷ کیلومتری ماردین قرار داشته و دارای آثاری از قرون وسطی است، آماده است تا با عمارت های سنگی، کلیساها، صومعه ها و بازارهای خود شما را به سفری در گذشته ببرد.

میدیات که قدمت آن به آشوریان برمی گردد، مرکز مهمی برای سریانیان است. این شهر مرکز منطقه تورابدین محسوب می شود و محل زندگی متروپولیت سریانی است. مسلمانان، مسیحیان و ایزدیان قرن هاست در این شهرستان زندگی می کنند، که به نماد صلح و مدارا تبدیل شده است.

مهمانخانه میدیات که یکی از نمادهای میدیات است نیز میزبان بسیاری از سریال های ترکی بوده است. از تراس این عمارت سنگی ۳ طبقه منظره میدیات ارزش دیدن دارد.

در بازارهای تاریخی میدیات هنوز می توان آثار ملیله کاری استادان سریانی، شراب سریانی، هنر چاپ بر روی پارچه میدیات را پیدا کرد.

استل با خیابان های پیچ خورده و خانه های سنگی قدیمی خود یک سکونتگاه مسلمان است که بعدها با میدیات ادغام شده است. مسجد جامع که در سال 1925 توسط جواد پاشا ساخته شده و سرای استل، سرای گلشکه که محل نمایش اقلام محلی است، از مکان هایی هستند که ارزش بازدید را دارند.

صومعه مار جبرائیل

صومعه مار جبرائیل (ملقب به دیرالعمور - محل اقامت راهبان) نیز قدیمی ترین صومعه ارتدوکس آشوری بازمانده در جهان است. صومعه مار جبرائیل که در ناحیه تورابدین شهرستان میدیات ماردین که معروف به میهن آشوری ها است، یکی از چند صومعه قدیمی با سابقه ۱۶۰۰ سال است. این صومعه که در سال ۳۹۷ توسط مار شموئیل و مار شمعون تأسیس شد، در طول قرن ها با کمک های مالی و کمک های امپراتوران روم تکامل یافته است. ساختمان های منحصر به فرد صومعه از سده های ۵ و ۶ میلادی، موزاییک های دوره بیزانس، گنبدهایش و درهای صومعه با اهمیت تاریخی بسیار از سنگ های تراش داده میدیات ساخته شده اند.

صومعه که از سوی کلیسا به عنوان اورشلیم دوم در نظر گرفته می شود، با نام های مختلفی در فرایند تاریخی از آن یاد می شود. این صومعه که در دوره های اولیه با نام بنیانگذاران آن ذکر شده است، در قرن های بعد دیرلعمور نامیده می شود که به معنای «اقامتگاه کشیش ها» است و با نام Dayro d'Umro در زبان سریانی، یا دیرعمور تولید می شود که با تطبیق آن با ترکی ایجاد شده است. نام مور جبرائیل که امروزه هنوز مورد استفاده قرار می گیرد، از مور جبرائیل، متروپولیت تورابدین می آید که در قرن ۷ میلادی زندگی می کرد و به درجه قدیس ارتقا یافته و با مدیریتش نقش عمده ای در توسعه صومعه داشته است.

بازارهای تاریخی

در این شهر که زندگی تجاری کاملاً رنگارنگ است، می توان هر گونه اصناف و صنعتگران را دید. بازار های اصیل آن جایگزین های مختلفی را برای بازدیدکنندگان محلی و خارجی ارائه می دهند. از جمله بازار هایی که هنوز در حال بهره برداری هستند و به کرات مورد بازدید قرار می گیرد می توان از پاساژ کایسریه، بازار رواکلی، بازار مسگرها، بازار زرگران و اسکی چارشی (بازار قدیمی) نام برد.